Renovatie Rijksmuseum
Het Rijksmuseum is grootschalig gerenoveerd.
Een belangrijk onderdeel van deze renovatie werd gevormd door de
werkzaamheden in de passage. De passage loopt door het hart van het monumentale
gebouw en doet dienst als openbare doorgang voor fiets en voetverkeer.
In het ontwerp van Het Nieuwe Rijksmuseum zou de passage een obstakel vormen
tussen de binnenplaatsen welke aan weerszijden in het gebouw zijn gesitueerd.
Daarom is ervoor gekozen om de kelder onder de passage als functionele
ruimte in te richten waarmee de twee binnenplaatsen met elkaar worden verbonden.
Tijdens een eerdere renovatie in de jaren ’60 zijn de kolommen in de kelder
verzwaard tot omvangrijke betonnen poeren (circa 3,0x3,0m). Deze kolossen
verhinderen elke mogelijkheid voor een functioneel gebruik van de kelder.
Om deze reden zijn 24 van deze poeren gedurende de huidige renovatie vervangen
door slanke kolommen met een hoge betonkwaliteit. Het
slopen van de bestaande poeren en het aanbrengen van de nieuwe kolommen
was alleen mogelijk als de belasting via externe hulpconstructies werd
afgedragen. Vanwege de kwetsbaarheid van de hierboven gesitueerde 120 jaar
oude metselwerkconstructie (waaronder de eregalerij van het museum) was
het van groot belang dat dit zeer gecontroleerd en met minimale zettingen
werd uitgevoerd. Aannemer BAM Civiel Noordwest heeft Freyssinet gevraagd
het tijdelijk overpakken van de belasting voor haar rekening te nemen.
Stalen hulpconstructies
Per kolom is een stalen vijzelframe opgebouwd welke voorziet in het afdragen
van de belasting via tijdelijke buispalen. Op de stalen frames zijn borgmoervijzels
geplaatst welke aangrijpen op stalen balken die door de kolommen zijn aangebracht.
Omdat de passagevloer verwijderd is, kan deze niet meer zorgen voor de
nodige horizontale stabiliteit. Daarom is de stabiliteit in de tijdelijke
situatie gewaarborgd door een stalen stabiliteitsframe. Dit frame is aangebracht
tussen de bovengelegen metselwerkkolommen.
Vijzelwerkzaamheden
Een van de uitgangspunten was dat de vijzelwerkzaamheden met respect voor
het gebouw moesten worden uitgevoerd. Om er zeker van te zijn dat het metselwerk
van de bovengelegen constructie volledig intact zou blijven is een gedetailleerd
vijzelplan opgesteld waarin met alle specifieke gedragseigenschappen van
het gebouw rekening is gehouden. Om dit te bereiken heeft er structureel
zorgvuldig overleg plaatsgevonden tussen de aannemer, de opdrachtgever
en Freyssinet.
In verschillende fases is de vijzeldruk in de borgmoervijzels op gevoerd
totdat de kolombelastingen volledig op de stalen vijzel frames waren overgebracht.
Voor, na en tijdens de vijzelwerkzaamheden is het zetting gedrag van de
constructie met een nauwkeurigheid van 0,1 mm gecontroleerd. Dergelijke
precisiemetingen zijn uitsluitend mogelijk zonder overlast van andere werkzaamheden
in het Rijksmuseum. De vijzelwerkzaamheden hebben daarom ’s avonds en
’s nachts plaatsgevonden.
Na het slopen van de oude poeren en het aanbrengen van de nieuwe betonkolommen
is de belasting vanuit de vijzelframes weer overgebracht op de oorspronkelijke
fundering. Per kolom is dit met platte vijzels uitgevoerd die op de nieuwe
kolommen zijn geplaatst. Stapsgewijs is de belasting uit de borgmoervijzels
overgenomen door de platte vijzels waarbij ongewenste zettingen wederom
zijn voorkomen.
Het zetting gedrag van de oude fundering onder de invloed van de nieuwe
belastingen was niet volledig bekend. Om deze reden zijn voor alle kolommen
dubbele platte vijzels toegepast. Zettingen die optreden na het op druk
brengen van de eerste platte vijzel kunnen op elk gewenst moment worden
gecompenseerd met de tweede platte vijzel. De platte vijzels blijven permanent
in de constructie aanwezig en zullen in het beton worden opgenomen.
Na het gereedkomen van de laatste vijzelwerkzaamheden is een nieuwe vloer
in de passage aangebracht. Hierdoor kunnen museumbezoekers onder de passage
van de ene naar de andere binnenplaats van het Rijksmuseum lopen. Tegelijkertijd
kunnen fiets en voetgangers als vanouds van de prachtige colonnade van
Cuypers gebruik maken.
Samenwerking
Door de aanwezigheid van zeker tien uitvoerende partijen in een relatief
zeer beperkte ruimte was de coördinatie van de werkzaamheden van groot
belang. De werkzaamheden zijn in nauwe samenwerking met de aannemer en
haar onderaannemers uitgevoerd om de verbouwing tot een succes te maken.
Scope Freyssinet
Detailengineering vijzelframes en stabiliteitsframe;
Aanbrengen vijzelframes en stabiliteitsframe;
Opstellen vijzelplan (in nauwe samenwerking met de hoofdaannemer en hoofdconstructeur);
Uitvoeren vijzelwerkzaamheden;
Demonteren vijzelframes en stabiliteitsframe.
Opdrachtgever BAM Civiel Noordwest | Aannemer Freyssinet
|
Hoofdconstructeur Arcadis | Monitoring Grontmij